Những câu nói tiên nhân - sưu tầm

Trong tiếng Hán "Tri" là biết, "nhân" là người, "diện" là mặt, "tâm" là là tâm tính. Câu thơ có nghĩa đen là khi biết một người, biết rõ mặt nhưng khó biết tâm tính thật của người đó. Còn ý là nói đừng vội nghĩ mình đã hiểu rõ một người khi chưa thật sự trải qua nhiều biến cố.
Dịch:
Biết người biết mặt không biết được lòng.
Vẽ cọp vẽ da xương khó vẽ.
Nghĩa là : vẽ hổ chỉ có thể vẽ da không thể vẽ xương ,nhìn người chỉ có thể biết được mặt không thể biết tâm địa của người ta .Ý người xưa khuyên ta nên cẩn trọng khi giao du với ai đó
Cổ nhân có dạy:" Tri nhân, tri diện bất tri tâm'. Biết người, biết hình tướng bên ngoài chứ không thể biết được trong lòng, đừng 'nhìn mặt mà bắt hình dong'. Ở đời không thể xét đoán một người theo hình tướng của họ
Lâu lâu ngồi ngẫm nghĩ cuộc sống, câu nói trên quả không sai...Trong cuộc sống hiện tại, kiếm cho mình một người để tin tưởng, để chia sẻ niềm vui lẫn nỗi buồn trong cuộc sống thật khó "hồng nhan đễ kiếm nhưng tri kỉ khó tìm"

Ác giả ác báo: làm ác gặp ác
An cư lạc nghiệp: Gia đình yên ổn thì công việc tốt lành
An phận thủ kỹ - An phận thủ thường
Anh hùng mạt lộ: Anh hùng tới lúc cùng đường
Bách chiến bách thắng : Trăm trận đều thắng cả

Bạch diện thư sinh: Người học trò mặt trắng - để chỉ hạng người chỉ biết học hành mà không biết lao động
Bách niên giai lão: Chúc tụng vợ chồng lúc thành hôn cốt ý mong cho họ sống hạnh phúc bên nhau đến tận tuổi già, trăm năm hòa hợp
Bần cùng sanh đạo tặc: Nghèo quá sanh ăn cắp
Bán thân bất toại: Nửa thân không cử động được
Bất khả xâm phạm: Không thể chiếm được

Bất kiến quan tài, bất lưu nhân lệ - Chưa thấy quan tài chưa đổ lệ
Bế quan tỏa cảng: Đóng cửa biên giời và hải cảng không cho ai ra vô
Cung kính bất như tòng mệnh - Cung kính không bằng tuân mệnh
Cao minh quân tử: Người quân tử có ý kiến hơn người khác
Cao nhơn tắc hữu, cao nhơn trị: Ở đời đừng nên tự mãn, mình giỏi ắt có người giỏi hơn

Cô thân chích ảnh - Một mình một bóng
Cô thụ bất thành lâm - Một cây làm chẳng nên non.
Cung chúc tân xuân: Chúc mừng năm mới
Cửu tử nhất sinh - Thập tử nhất sinh
Đại ngư cật tiểu ngư - Cá lớn nuốt cá bé

Dĩ độc trị độc - Lấy độc trị độc
Dĩ hòa vi quý: Hòa bình là tốt nhất
Diệp lạc quy căn. - Lá rụng về cội
Độc nhất vô nhị: Có một không hai

Hậu sinh khả úy: Người trẻ có tài
Hổ phụ sanh hổ tử: Cha tài con giỏi
Hữu chí cánh thành - Có chí thì nên
Hữu danh vô thực: Có tên tuổi nhưng không có thực tài – ám chỉ cho những kẻ không có tài cán gì nhưng chỉ muốn phô trương danh hảo.
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ - Vô duyên đối diện bất tương phùng : Nếu có duyên với nhau thì dù xa ngàn dặm cũng gặp nhau được và nếu không có duyên thì trước mặt cũng không muốn nói chuyện tương thân với nhau

Hữu sanh vô dưỡng: Có sanh không dưỡng nuôi

Khai thiên lập địa: Thuở ban sơ

Kính lão đắc thọ: Kính trọng những người nhiều tuổi hơn mình.

Lạm phát phi mã: Lạm phát như con ngựa chạy

Lang tâm cẩu phế - Lòng lang dạ thú

Liệt hỏa thí kim, gian nan thí đức - Lửa thử vàng, gian nan thử sức

Long phụng kỳ duyên - Sắc cầm hảo hiệp: Chúc tụng cô dâu chú rể được sống với nhau hạnh phúc

Long thể bất an: Vua bị bệnh – không ở trong tình trạng tốt - Âu lo

Minh sơn thệ hải: Lời thề thiêng liêng có giá trị cao như núi cao, sâu như biển cả.

Môn đăng hộ đối: Hai bên gia đình tương xứng với nhau, xứng đáng làm thông gia

Nam nữ thọ thọ bất thân: Trai gái không được thân cận với nhau sợ làm điều xằng bậy.
Nhàn cư vi bất thiện: Ngồi rỗi (ở không) không việc gì thì làm những việc không tốt
Nhập giang tùy khúc, nhập gia tùy tục : Đến nhà thì phải kính trong phong tục của người ta
Nhập tình nhập lý - Hợp tình hợp lý
Nhất khái chi luận - Nhìn chung mà nói
Nhất lộ bình an - Thượng lộ bình an

Nhất nghệ tinh nhất thân vinh: Có một nghề tinh xảo thì thân được sung sướng suốt đời.
Nhất nhật tại tù - thiên thu tại ngoại: Một ngày trong tù lâu bằng ngàn năm sống ở bên ngoài
Nhất sĩ nhì nông: Nhất là người đi học, nhì là người làm ruộng - Kẻ sĩ thì hơn người làm ruộng nhưng đến lúc hết gạo thì làm ruộng hơn người học trò (nhất sĩ nhì nông, hết gạo chạy rong, nhất nông nhì sĩ )
Nhất tự thiên kim: Một chữ đáng giá ngàn lượng vàng – Câu nói vàng ngọc
Nhất tự vi sư bán tự vi sư: Học một chữ phải kế là thầy nửa chữ cũng phải là thấy. Câu này chỉ có nghĩa bóng là phải nhớ ơn những người đã chỉ vẽ cho ta bất cứ việc gì.

Pháp bất vị thân: Xử án phải công bằng với tất cả mọi người kể cả người thân của mình
Phụ mẫu chi dân: Quan chức như cha mẹ dân – Câu này có ý nghĩa là dân phải kính trọng các quan chức như cha mẹ nhưng ngược lại quan chức cũng phải đối xử tốt lành với dân như đối với con cái mình vây.
Phú quý bất năng dâm - Bần tiện bất năng di – Uy vũ bất năng khuất: Giàu có không lợi dụng đồng tiền mua dâm – Lúc nghèo cũng không thay đổi lập trường của mình - Dưới áp lực của kẻ mạnh ta vẫn phải giữ vững lập trường theo lẽ phải của minh.

Phú quý sinh lễ nghĩa: Khi giàu có hay đẻ ra các nghi thức không cần thiết. Lúc giàu có cũng gìn giữ như mọi người đừng tìm cách khoe khoang của cải bày trò lễ nghĩa dổm không có trong phong tục tập quán của mình.
Phu xướng phụ tùy: Chồng nói vợ theo
Phúc bất trùng lai họa vô đơn chí: Việc phúc đức ít đến hai lần liên tiếp, trong khi có tai nạn thì thường có nhiều tai nạn kế tiếp. Thí dụ: Khi sẽ bị động đất thì có những hậu chấn.

Quân tử nhất ngôn: Người quân tử chỉ nói một lời, không có thay đổi lời.
Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung: Vua bắt tôi chết thì phải chết nếu không chịu chết thì không trung thành
Quốc gia hưng vong thất phu hữu trách: Khi nước nhà bị nạn thì các công dân phải có trách nhiệm đứng lên bảo vệ sông núi
Rượu bất khả ép, ép bất khả từ: Không nên ép người ta uống rượu, nhưng đã bị bạn ép thì không nỡ từ chối
Sĩ, nông, công thương, binh: Xã hội ta có 5 giới chính. Sĩ: học sinh, sinh viên, trí thức - Nông: người đi cày - Công: là thợ - Thương: người buôn - Binh: là người lính

Sinh ký tử quy: Sinh ra sống tạm, chết là về nơi vĩnh viễn.
Thiên cơ bất khả lộ: Ý Trời không được nói ra
Thiên nhai hải giác - Chân trời góc bể
Thủy trung lao nguyệt - Mò trăng đáy nước
Tích thiện phùng thiện: Làm lành gặp lành
Tiền dâm hậu thú: Đối xử với nhau như vợ chồng trước khi làm hôn thú. Thí dụ như bạn trai gái đời nay ở với nhau

Tiên học lễ, hậu học văn: Học lễ nghĩa trước rồi học văn chương sau
Tỉnh đế chi oa - Ếch ngồi đáy giếng
Tôn sư trọng đạo: Kính thầy trọng đạo
Tống cựu nghinh tân: Đón mới tiễn cũ - đón Xuân mới, tiễn năm cũ
Tri kỉ tri bỉ - Biết mình biết người
Tri nhân tri diện bất tri tâm - Biết người biết mặt không biết lòng.
Tru di tam tộc: Giết 3 đời
Trường túc bất chi lao: Chân dài thì (đi xa) không mệt
Tứ hải giai huynh đệ: Bốn bể đều anh em

Tụ tinh hội thần - Tập trung tinh thần
Tửu nhập ngôn xuất: Uống rượu nói ra những lời không đáng nói
Vạn cổ lưu phương - Vạn cổ lưu danh
Văn dĩ tải đạo - Văn để tải đạo
Vạn sự khởi đầu nan: Mọi sự khó lúc ban đầu
Vị quốc vong thân: Chết vì nước
Vinh quy bái tổ: Về làng để lễ tổ tiên mình cám ơn công ơn sinh thành ra mình.

Vong ơn bội nghĩa: Quên mất ơn nghĩa
Xà khẩu phật tâm - Khẩu xà tâm phật
Xảo ngôn như lưu - nói năng khéo léo trôi trảy như rót vào tai
Xướng ca vô loại: Thời cổ khinh rẻ những người ca hát.
Y cẩm hồi hương - Áo gấm về làng

Tam tòng tứ đức

HaPham đã viết:Tam tòng tứ đức

Đức tốt... đáng thì làm